آیا عسل طبیعی شکرک میزند؟ [4 دلیل اصلی]

شکرک زدن عسل که به آن رس یا کریستالیزاسیون نیز می گویند، شاید مهمترین نقطه اختلاف بین فروشندگان عسل و خریداران عسل باشد.

عسل فروشان و زنبورداران شکر زدن عسل را نشانه طبیعی بودن آن می دانند، در حالی که خریداران نظر مخالف دارند و ادعا می کنند که اگر عسل طبیعی باشد، شکرک زده نمی شود.

قبل از اینکه در مورد تقلبی یا طبیعی بودن عسل شکرک زده صحبت کنیم، باید در مورد دلایل تبدیل عسل (شکرک زدن) صحبت کنیم و ببینیم که عسل از این طریق چه می شود.

چرا عسل شکرک می‌زند؟

به طور خلاصه داستان از این قرار است که زنبور عسل وقتی شهد گیاهان را جمع آوری می کند، با بزاق خود و آنزیم هایی که به آن اضافه می کند شهد را غلیظ می کند.

آنزیم هایی که زنبور عسل به شهد اضافه می کند باعث می شود قندهایی مانند ساکارز که حلالیت آب کمی دارند به فروکتوز و گلوکز تبدیل شوند که حلالیت در آب بالاتری دارند.

این باعث می شود غذای کمتر اما مغذی بیشتری برای زنبورها داشته باشد. در نتیجه محصول نهایی یک محلول قندی بسیار اشباع به نام عسل است.

تا اینجا فهمیدیم که عسل یک محلول فوق اشباع است و محلول های فوق اشباع بسیار ناپایدار هستند. و اگر شرایط مساعدی برای آنها ایجاد شود قطعا شکرک می زنند.

آیا عسل طبیعی شکرک می‌زند؟

بله همانطور که گفته شد عسل طبیعی خارج از کندو محلول فوق اشباع است که بسیار ناپایدار است و اگر شرایط مساعدی برای آن ایجاد شود قطعا شکرک می زند. اگرچه بسته به منبع گیاهی آن، می توان آن را از چند روز تا چند سال پس از برداشت به تاخیر انداخت.

آیا تمام عسل های که شکرک می زنند طبیعی و خالص هستند؟

خیر، اگرچه عسل طبیعی شکرک می زند، اما عکس این موضوع صادق نیست و نمی توان گفت هر عسلی که شکرک می زند، قطعا طبیعی است. حتی اگر زنبور به طور مصنوعی با قند یا گلوکز تغذیه شود، باز هم احتمال شکرک زدن عسل وجود دارد.

عواملی که باعث شکرک زدن عسل می شود

درجه حرارت

عسل اگرچه در دمای کندو (حدود 35 درجه) پایدار است، اما در دمای کمتر از 14 درجه، عسل آرام آرام شروع به شکرک زدن می کند. در این دما، چسبندگی عسل از بین رفته و مواد خارجی آن شروع به ته نشین شدن می کنند. به همین دلیل است که معمولاً عسل را در زمستان شکرک می زند.

البته این بدان معنا نیست که فقط اگر دمای کمتر از 14 درجه باشد، عسل شکرک می زند، بلکه به این معناست که دمای پایین یکی از عوامل تسریع شکرک زدن عسل است.

رطوبت

رطوبت یکی دیگر از عوامل مهم در شکرک زدن عسل است. در واقع آنچه در عسل متبلور می شود گلوکز است که میزان آن با میزان رطوبت و آب موجود در عسل ارتباط مستقیم دارد.

به عبارت دیگر، هر چه مقدار آب بیشتر باشد، میزان گلوکز نیز بیشتر می شود و در نتیجه احتمال شکرک زدن عسل بیشتر می شود.

به همین دلیل است که عسل شمال کشور زودتر از عسل جمع آوری شده از دامنه های زاگرس و جنوب کشور شکرک می زند.

نوع گیاه

نوع گیاهی که زنبور از آن تغذیه می کند نیز در شکرک زدن عسل موثر است. همانطور که گفته شد، هر چه گلوکز بالاتر باشد، احتمال شکرک زدن بیشتر می شود. این در حالی است که گلوکز در گیاهان مختلف متفاوت است.

به عنوان مثال گیاهانی مانند آفتابگردان، پنبه و کلزا دارای گلوکز زیادی هستند و به همین دلیل عسل به دست آمده از آنها به سرعت شکرک می زند. نقطه مقابل آنها گیاهانی مانند اقاقیا هستند که ممکن است سالها به دلیل میزان گلوکز پایینشان شکرک نزنن.

اجسام و مواد خارجی

معمولاً در عسل خام (عسلی که حرارت داده نشده و صاف نشده است) ذرات معلق موم، گرده و گاهی حتی بدن زنبور عسل وجود دارد که می تواند به عنوان هسته تبلور عمل کرده و به شکرک زدن عسل سرعت بخشد.

شکرک عسل را چگونه از بین ببریم؟

اگرچه در اکثر کشورها به دلیل حفظ تمام خواص و آنزیم های عسل، آن را به صورت خام و نباتی مصرف می کنند، اما از آنجایی که متاسفانه مردم کشور ما این نوع عسل را دوست ندارند، می توان از روش زیر استفاده کرد.

بهترین راه برای این کار این است که ظرف عسل را در یک ظرف آب داغ با دمای 40 درجه سانتیگراد قرار دهید. وقتی بیشتر عسل مایع شد آن را بیرون بیاورید تا بقیه با همان حرارت عسل داخل آب شود.

از حرارت دادن بیش از حد عسل خودداری کنید زیرا این کار بیشتر خواص درمانی و دارویی عسل را از بین می برد.